Tư Vấn Luật Long Phan PMT
Member
Trong bối cảnh các thương vụ M&A tại Việt Nam ngày càng trở nên phổ biến và có quy mô lớn, việc nắm vững quy trình thực hiện giao dịch không chỉ giúp tối ưu hóa giá trị mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý là điều cực kỳ quan trọng. Sau khi hoàn tất giai đoạn chuẩn bị và thẩm định chi tiết doanh nghiệp mục tiêu, các bên bước vào giai đoạn thực hiện – nơi mọi kế hoạch chuyển từ lý thuyết sang hành động cụ thể, bao gồm việc đàm phán các điều khoản, ký kết thỏa thuận sơ bộ và hợp đồng chính thức. Giai đoạn này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa đội ngũ pháp lý, tài chính và lãnh đạo cấp cao để đảm bảo thương vụ diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
Quá trình thực hiện M&A có thể được chia thành ba bước cơ bản, tất cả đều dựa trên kết quả thẩm định và định giá doanh nghiệp để đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
Đàm phán điều khoản giao dịch là bước đầu tiên, được coi như “trái tim” của thương vụ, bởi tại đây các bên thống nhất các điều kiện cuối cùng sẽ chi phối mối quan hệ hợp tác sau này. Trong quá trình này, những nội dung chính được thảo luận gồm giá cả và cơ cấu thanh toán, cam kết và bảo đảm (Representations & Warranties) cũng như các điều kiện hoàn tất giao dịch. Mức giá cuối cùng có thể được điều chỉnh dựa trên các rủi ro được phát hiện trong quá trình thẩm định (còn gọi là “cờ đỏ”), và hình thức thanh toán có thể là tiền mặt, cổ phiếu hoặc kết hợp cả hai. Cam kết và bảo đảm nhằm bảo vệ bên mua khỏi các rủi ro tiềm ẩn hoặc nợ chưa được báo cáo, trong khi điều kiện hoàn tất quy định các yêu cầu tiên quyết cần được hoàn thành trước khi thương vụ chính thức khép lại. Thời hạn cho các cam kết và bảo đảm này thường kéo dài từ 12–24 tháng sau khi hoàn tất giao dịch, với mức trần bồi thường được thống nhất trước.
Bước tiếp theo là ký kết Thỏa thuận ghi nhớ (MOU) hoặc Thư ý định (LOI), ghi nhận những điều khoản chính mà các bên đã đồng thuận sơ bộ. Dù thường không có giá trị ràng buộc pháp lý toàn diện, MOU/LOI thể hiện thiện chí và cam kết hướng đến hợp đồng chính thức, đồng thời giúp tránh những hiểu lầm trong quá trình giao dịch. Nội dung của MOU/LOI thường bao gồm mức giá đề xuất và hình thức thanh toán, các điều kiện tiên quyết chính, thời gian dự kiến hoàn tất thương vụ, điều khoản độc quyền đàm phán (yêu cầu bên bán không thương lượng với bên thứ ba trong thời gian nhất định), duy trì nghĩa vụ bảo mật thông tin, và phân chia chi phí phát sinh trong quá trình giao dịch.
Ký kết và hoàn tất hợp đồng M&A là bước cuối cùng, chính thức hóa việc chuyển giao quyền sở hữu doanh nghiệp hoặc tài sản từ bên bán sang bên mua. Quá trình này gồm nhiều công việc quan trọng: soạn thảo hợp đồng, xin phê duyệt và chấp thuận từ các bên liên quan, tổ chức lễ ký kết, và thực hiện thủ tục bàn giao cuối cùng. Việc soạn thảo hợp đồng M&A phải tuân thủ các quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, Luật Doanh nghiệp 2020 và các luật chuyên ngành khác. Tùy theo mục tiêu, có thể thực hiện theo hai hình thức chính: Hợp đồng mua bán cổ phần (Share Purchase Agreement – SPA) – cho phép bên mua sở hữu một phần hoặc toàn bộ cổ phần, qua đó kiểm soát công ty nhưng kế thừa toàn bộ nghĩa vụ và nợ; hoặc Hợp đồng mua bán tài sản (Asset Purchase Agreement – APA) – cho phép bên mua chỉ chọn những tài sản cụ thể mà không phải chịu các khoản nợ không liên quan, tuy thủ tục có thể phức tạp hơn.
Trước khi ký hợp đồng chính thức, giao dịch phải nhận được phê duyệt nội bộ từ Hội đồng quản trị, Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng thành viên, tùy theo loại hình và quy mô doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020. Đồng thời, các giao dịch trong ngành nghề kinh doanh có điều kiện (ngân hàng, bảo hiểm, viễn thông…) hoặc quy mô lớn cần được cơ quan quản lý chuyên ngành hoặc Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chấp thuận. Các giao dịch liên quan đến dự án đầu tư sử dụng đất còn cần phê duyệt từ cơ quan đăng ký đất đai hoặc đầu tư.
Lễ ký kết hợp đồng chính thức được tiến hành khi tất cả điều kiện tiên quyết được đáp ứng. Trước khi ký, đội ngũ pháp lý rà soát toàn bộ hợp đồng, phụ lục và tài liệu đính kèm; trong khi ký, xác minh thẩm quyền người ký, chữ ký và con dấu; sau khi ký, hợp đồng lập thành nhiều bản chính, có giá trị pháp lý như nhau và được trao cho mỗi bên. Thời điểm ký kết có ý nghĩa quan trọng đối với nghĩa vụ thuế và hiệu lực của hợp đồng.
Hoàn tất giao dịch (Closing) là hành động thực hiện các cam kết cuối cùng để việc chuyển giao có hiệu lực thực tế. Bên mua thực hiện thanh toán đầy đủ và đúng hạn, trong khi bên bán chuyển giao quyền sở hữu cổ phần (cập nhật sổ đăng ký cổ đông) hoặc bàn giao tài sản theo danh mục đã thống nhất. Quá trình này bao gồm kiểm tra các điều kiện hoàn tất (closing conditions), đảm bảo không có thay đổi bất lợi nghiêm trọng (Material Adverse Change – MAC), các giấy phép kinh doanh vẫn còn hiệu lực và không phát sinh tranh chấp pháp lý lớn mới. Biên bản bàn giao sẽ được ký kết để ghi nhận việc hoàn tất, đồng thời làm cơ sở pháp lý cho các thủ tục tiếp theo.
Giai đoạn thực hiện giao dịch M&A đóng vai trò quyết định đối với sự thành công của toàn bộ thương vụ. Sự phối hợp chặt chẽ giữa đội ngũ pháp lý, tài chính và lãnh đạo cấp cao không chỉ giúp đảm bảo mọi bước đi tuân thủ quy định pháp luật mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc vận hành doanh nghiệp sau sáp nhập, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa giá trị mà thương vụ mang lại. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
Quá trình thực hiện M&A có thể được chia thành ba bước cơ bản, tất cả đều dựa trên kết quả thẩm định và định giá doanh nghiệp để đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
Đàm phán điều khoản giao dịch là bước đầu tiên, được coi như “trái tim” của thương vụ, bởi tại đây các bên thống nhất các điều kiện cuối cùng sẽ chi phối mối quan hệ hợp tác sau này. Trong quá trình này, những nội dung chính được thảo luận gồm giá cả và cơ cấu thanh toán, cam kết và bảo đảm (Representations & Warranties) cũng như các điều kiện hoàn tất giao dịch. Mức giá cuối cùng có thể được điều chỉnh dựa trên các rủi ro được phát hiện trong quá trình thẩm định (còn gọi là “cờ đỏ”), và hình thức thanh toán có thể là tiền mặt, cổ phiếu hoặc kết hợp cả hai. Cam kết và bảo đảm nhằm bảo vệ bên mua khỏi các rủi ro tiềm ẩn hoặc nợ chưa được báo cáo, trong khi điều kiện hoàn tất quy định các yêu cầu tiên quyết cần được hoàn thành trước khi thương vụ chính thức khép lại. Thời hạn cho các cam kết và bảo đảm này thường kéo dài từ 12–24 tháng sau khi hoàn tất giao dịch, với mức trần bồi thường được thống nhất trước.
Bước tiếp theo là ký kết Thỏa thuận ghi nhớ (MOU) hoặc Thư ý định (LOI), ghi nhận những điều khoản chính mà các bên đã đồng thuận sơ bộ. Dù thường không có giá trị ràng buộc pháp lý toàn diện, MOU/LOI thể hiện thiện chí và cam kết hướng đến hợp đồng chính thức, đồng thời giúp tránh những hiểu lầm trong quá trình giao dịch. Nội dung của MOU/LOI thường bao gồm mức giá đề xuất và hình thức thanh toán, các điều kiện tiên quyết chính, thời gian dự kiến hoàn tất thương vụ, điều khoản độc quyền đàm phán (yêu cầu bên bán không thương lượng với bên thứ ba trong thời gian nhất định), duy trì nghĩa vụ bảo mật thông tin, và phân chia chi phí phát sinh trong quá trình giao dịch.
Ký kết và hoàn tất hợp đồng M&A là bước cuối cùng, chính thức hóa việc chuyển giao quyền sở hữu doanh nghiệp hoặc tài sản từ bên bán sang bên mua. Quá trình này gồm nhiều công việc quan trọng: soạn thảo hợp đồng, xin phê duyệt và chấp thuận từ các bên liên quan, tổ chức lễ ký kết, và thực hiện thủ tục bàn giao cuối cùng. Việc soạn thảo hợp đồng M&A phải tuân thủ các quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, Luật Doanh nghiệp 2020 và các luật chuyên ngành khác. Tùy theo mục tiêu, có thể thực hiện theo hai hình thức chính: Hợp đồng mua bán cổ phần (Share Purchase Agreement – SPA) – cho phép bên mua sở hữu một phần hoặc toàn bộ cổ phần, qua đó kiểm soát công ty nhưng kế thừa toàn bộ nghĩa vụ và nợ; hoặc Hợp đồng mua bán tài sản (Asset Purchase Agreement – APA) – cho phép bên mua chỉ chọn những tài sản cụ thể mà không phải chịu các khoản nợ không liên quan, tuy thủ tục có thể phức tạp hơn.
Trước khi ký hợp đồng chính thức, giao dịch phải nhận được phê duyệt nội bộ từ Hội đồng quản trị, Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng thành viên, tùy theo loại hình và quy mô doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020. Đồng thời, các giao dịch trong ngành nghề kinh doanh có điều kiện (ngân hàng, bảo hiểm, viễn thông…) hoặc quy mô lớn cần được cơ quan quản lý chuyên ngành hoặc Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chấp thuận. Các giao dịch liên quan đến dự án đầu tư sử dụng đất còn cần phê duyệt từ cơ quan đăng ký đất đai hoặc đầu tư.
Lễ ký kết hợp đồng chính thức được tiến hành khi tất cả điều kiện tiên quyết được đáp ứng. Trước khi ký, đội ngũ pháp lý rà soát toàn bộ hợp đồng, phụ lục và tài liệu đính kèm; trong khi ký, xác minh thẩm quyền người ký, chữ ký và con dấu; sau khi ký, hợp đồng lập thành nhiều bản chính, có giá trị pháp lý như nhau và được trao cho mỗi bên. Thời điểm ký kết có ý nghĩa quan trọng đối với nghĩa vụ thuế và hiệu lực của hợp đồng.
Hoàn tất giao dịch (Closing) là hành động thực hiện các cam kết cuối cùng để việc chuyển giao có hiệu lực thực tế. Bên mua thực hiện thanh toán đầy đủ và đúng hạn, trong khi bên bán chuyển giao quyền sở hữu cổ phần (cập nhật sổ đăng ký cổ đông) hoặc bàn giao tài sản theo danh mục đã thống nhất. Quá trình này bao gồm kiểm tra các điều kiện hoàn tất (closing conditions), đảm bảo không có thay đổi bất lợi nghiêm trọng (Material Adverse Change – MAC), các giấy phép kinh doanh vẫn còn hiệu lực và không phát sinh tranh chấp pháp lý lớn mới. Biên bản bàn giao sẽ được ký kết để ghi nhận việc hoàn tất, đồng thời làm cơ sở pháp lý cho các thủ tục tiếp theo.
Giai đoạn thực hiện giao dịch M&A đóng vai trò quyết định đối với sự thành công của toàn bộ thương vụ. Sự phối hợp chặt chẽ giữa đội ngũ pháp lý, tài chính và lãnh đạo cấp cao không chỉ giúp đảm bảo mọi bước đi tuân thủ quy định pháp luật mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc vận hành doanh nghiệp sau sáp nhập, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa giá trị mà thương vụ mang lại. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.