Tư Vấn Luật Long Phan PMT
Member
Trong các vụ án dân sự, đặc biệt là các tranh chấp liên quan đến tài sản, việc xác định giá trị tài sản đóng vai trò vô cùng quan trọng để làm cơ sở phân xử, xác định nghĩa vụ hoặc quyền lợi của các bên đương sự. Tuy nhiên, đi kèm với hoạt động này là vấn đề về chi phí định giá tài sản, và ai là người có trách nhiệm chi trả khoản chi phí đó là một nội dung được pháp luật quy định rõ ràng. Cụ thể, Điều 165 của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể về nghĩa vụ chịu chi phí định giá tài sản trong quá trình tố tụng tại Tòa án.
Nguyên tắc chung về nghĩa vụ thanh toán chi phí định giá tài sản
Trước hết, việc ai là người phải chịu chi phí định giá tài sản sẽ được xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa các bên liên quan hoặc theo quy định cụ thể của pháp luật. Trong trường hợp các bên có thỏa thuận hợp pháp và rõ ràng thì việc phân bổ chi phí sẽ được thực hiện theo nội dung của thỏa thuận đó.
Trường hợp không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được
Trong tình huống các bên không đạt được sự thống nhất, hoặc không có bất kỳ thỏa thuận nào về vấn đề chi phí, đồng thời pháp luật cũng không có quy định cụ thể khác, thì việc xác định người có trách nhiệm thanh toán chi phí định giá tài sản được áp dụng theo các nguyên tắc sau:
Trường hợp vụ án bị đình chỉ và trách nhiệm chi trả chi phí định giá
Trong quá trình giải quyết vụ án, nếu vụ án bị đình chỉ mà Hội đồng định giá đã tiến hành định giá tài sản thì chi phí phát sinh từ hoạt động này vẫn cần được thanh toán. Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định cụ thể trách nhiệm của các bên trong những trường hợp đình chỉ như sau:
Nguyên tắc chung về nghĩa vụ thanh toán chi phí định giá tài sản
Trước hết, việc ai là người phải chịu chi phí định giá tài sản sẽ được xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa các bên liên quan hoặc theo quy định cụ thể của pháp luật. Trong trường hợp các bên có thỏa thuận hợp pháp và rõ ràng thì việc phân bổ chi phí sẽ được thực hiện theo nội dung của thỏa thuận đó.
Trường hợp không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được
Trong tình huống các bên không đạt được sự thống nhất, hoặc không có bất kỳ thỏa thuận nào về vấn đề chi phí, đồng thời pháp luật cũng không có quy định cụ thể khác, thì việc xác định người có trách nhiệm thanh toán chi phí định giá tài sản được áp dụng theo các nguyên tắc sau:
- Người có yêu cầu không được Tòa án chấp thuận: Nếu một đương sự yêu cầu định giá tài sản và kết quả xét xử cho thấy yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận, thì người này sẽ phải tự chịu chi phí liên quan đến việc định giá tài sản đó.
- Yêu cầu chia tài sản chung: Trong các vụ việc yêu cầu chia tài sản thuộc sở hữu chung, thì mỗi cá nhân được chia tài sản sẽ phải chịu phần chi phí định giá tài sản tương ứng với tỷ lệ giá trị tài sản mà họ nhận được sau khi phân chia.
- Tòa án ra quyết định định giá thay cho thỏa thuận các bên: Trong một số trường hợp, Tòa án sẽ đứng ra quyết định tổ chức định giá tài sản, ví dụ như khi:
- Các bên đương sự có hành vi thỏa thuận hoặc thỏa thuận với tổ chức thẩm định giá nhằm đưa ra mức giá thấp hơn giá trị thị trường thực tế tại thời điểm định giá;
- Mục đích của hành vi này nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước hoặc bên thứ ba;
- Có căn cứ chứng minh tổ chức thẩm định giá vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện định giá.
Trường hợp vụ án bị đình chỉ và trách nhiệm chi trả chi phí định giá
Trong quá trình giải quyết vụ án, nếu vụ án bị đình chỉ mà Hội đồng định giá đã tiến hành định giá tài sản thì chi phí phát sinh từ hoạt động này vẫn cần được thanh toán. Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định cụ thể trách nhiệm của các bên trong những trường hợp đình chỉ như sau:
- Đối với nguyên đơn: Nếu nguyên đơn rút đơn khởi kiện, hoặc đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai nhưng vẫn vắng mặt tại phiên tòa mà không có yêu cầu xét xử vắng mặt, thì họ phải chịu toàn bộ chi phí định giá tài sản, nếu Hội đồng định giá đã tiến hành công việc định giá trước khi vụ án bị đình chỉ (quy định tại điểm c khoản 1 Điều 217 và điểm b khoản 1 Điều 299).
- Đối với người kháng cáo trong giai đoạn xét xử phúc thẩm: Trường hợp người kháng cáo rút đơn kháng cáo, hoặc vắng mặt không lý do chính đáng sau khi đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai và không yêu cầu xét xử vắng mặt, thì người này cũng phải chịu chi phí định giá tài sản, nếu việc định giá đã được thực hiện (theo điểm b khoản 1 Điều 289 và khoản 3 Điều 296).
- Các trường hợp đình chỉ khác: Nếu vụ án bị đình chỉ vì những lý do khác (ngoài những trường hợp nêu trên), mà Hội đồng định giá đã tiến hành hoạt động định giá, thì người đã yêu cầu định giá tài sản sẽ là người phải chi trả toàn bộ chi phí phát sinh từ hoạt động này.