Tư Vấn Luật Long Phan PMT
Member
Khi tranh chấp xảy ra, các bên có quyền lựa chọn các phương thức giải quyết tranh chấp phổ biến, bao gồm: tự thương lượng, hòa giải (thông qua bên trung gian hoặc trung tâm hòa giải thương mại), giải quyết bằng trọng tài thương mại và khởi kiện tại Tòa án. Mỗi phương thức đều có những ưu điểm riêng về thời gian, chi phí, tính bảo mật và hiệu lực pháp lý. Luật Nhà ở 2023 cũng khuyến khích hòa giải và quy định Tòa án hoặc trọng tài thương mại giải quyết các tranh chấp về quyền sở hữu, sử dụng, giao dịch về nhà ở.
- Thương lượng trực tiếp: Đây là phương án đầu tiên nên được áp dụng, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và duy trì mối quan hệ. Các bên tự thỏa thuận và có thể nhờ luật sư hỗ trợ. Kết quả thương lượng nên được lập thành văn bản thỏa thuận riêng hoặc phụ lục hợp đồng.
- Hòa giải thông qua bên trung gian: Khi thương lượng trực tiếp không thành công, các bên có thể nhờ cơ quan chức năng quản lý nhà ở (Sở Xây dựng, Thanh tra Sở Xây dựng, UBND các cấp) hoặc trung tâm hòa giải thương mại. Đối với hòa giải thương mại, tranh chấp phải là tranh chấp thương mại và các bên phải có thỏa thuận hòa giải. Quy trình hòa giải tại trung tâm hòa giải thương mại được quy định cụ thể, từ nộp đơn đến ký kết biên bản hòa giải thành.
- Khởi kiện tại Tòa án: Tòa án nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền, tùy thuộc vào nơi cư trú/làm việc của bị đơn, tính chất vụ việc hoặc thỏa thuận của các bên. Hồ sơ khởi kiện bao gồm đơn khởi kiện theo mẫu và các tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Quy trình bao gồm nộp hồ sơ, thụ lý, chuẩn bị xét xử và mở phiên tòa.
- Khởi kiện tại Trung tâm Trọng tài thương mại: Áp dụng khi tranh chấp là tranh chấp thương mại và các bên có thỏa thuận trọng tài hợp lệ. Hồ sơ khởi kiện gồm đơn và các tài liệu liên quan. Quy trình giải quyết tương tự như Tòa án nhưng tuân thủ Luật Trọng tài thương mại 2010 và quy tắc tố tụng của trung tâm trọng tài.
- Đối với tranh chấp nhà ở riêng lẻ, việc hòa giải thương mại và trọng tài thường bị hạn chế do bản chất dân sự nhiều hơn thương mại, ưu tiên giải quyết tại Tòa án nếu thương lượng không thành.
- Việc giải quyết tranh chấp cần xem xét các điều kiện công nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở, bao gồm điều kiện chủ thể tham gia giao dịch, hình thức hợp đồng, và thủ tục đăng ký quyền sở hữu sau khi giải quyết tranh chấp. Tòa án sẽ xem xét hiệu lực của hợp đồng dựa trên pháp luật tại thời điểm xác lập hợp đồng.