PHÂN BIỆT MIỄN HÌNH PHẠT VÀ MIỄN CHẤP HÀNH HÌNH PHẠT TRONG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

[Tư Vấn Luật Long Phan PMT]

Trong hệ thống pháp luật hình sự của Việt Nam, hai khái niệm miễn hình phạt và miễn chấp hành hình phạt thường bị nhầm lẫn, tuy nhiên, chúng có những điểm khác biệt quan trọng về bản chất, hệ quả pháp lý cũng như quy trình áp dụng.

Về bản chất:

• Miễn hình phạt là trường hợp Tòa án xét thấy không cần thiết hoặc không phù hợp để áp dụng hình phạt đối với người phạm tội. Khi đó, Tòa án không áp dụng hình phạt nào dù người đó đã phạm tội và có thể đã bị kết tội. Lý do có thể là vì việc xử phạt không còn phù hợp với mục tiêu giáo dục, cải tạo hoặc mang tính nhân đạo theo quy định của Bộ luật Hình sự. Như vậy, người bị miễn hình phạt không phải chịu bất kỳ hình phạt nào về mặt pháp lý.
• Miễn chấp hành hình phạt là việc Tòa án hoặc cơ quan thi hành án quyết định cho người bị kết án được không phải thi hành một phần hoặc toàn bộ hình phạt đã tuyên. Trường hợp này xảy ra khi người bị kết án có những điều kiện đặc biệt như cải tạo tốt, có thành tích xuất sắc, hoặc sức khỏe yếu không đủ điều kiện chấp hành án tù.

Về hậu quả pháp lý:

• Người được miễn hình phạt không bị ghi nhận có án tích trong hồ sơ tư pháp, tức là không có tiền án trong lý lịch của họ. Điều này có nghĩa là mặc dù đã bị kết tội, nhưng họ không bị mang “vết” án tích, giúp họ có cơ hội hòa nhập xã hội tốt hơn sau này.
• Ngược lại, người được miễn chấp hành hình phạt vẫn bị coi là có án tích vì họ đã bị kết án và chỉ được miễn thi hành án. Việc xoá án tích cho họ sẽ thực hiện theo các quy định tại chương X của Bộ luật Hình sự.

Về điều kiện, thủ tục và thẩm quyền:

• Việc miễn hình phạt được thực hiện ngay trong quá trình xét xử và được quy định rõ tại các điều luật như Điều 54 và Khoản 2 Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015.
• Việc miễn chấp hành hình phạt xảy ra trong quá trình thi hành án, do đó được quy định tại Luật Thi hành án hình sự năm 2019 (Khoản 1 Điều 39) và các văn bản hướng dẫn liên quan.

Tóm lại, miễn hình phạt là việc không áp dụng hình phạt ngay từ đầu, giúp người phạm tội không bị gán án tích, còn miễn chấp hành hình phạt là việc người đã bị kết án được giảm hoặc không phải thi hành hình phạt đã tuyên, nhưng vẫn mang án tích. Hai chế độ này được áp dụng trong các trường hợp khác nhau và theo thủ tục khác nhau, nhằm đảm bảo công bằng, phù hợp với tính chất và mức độ của từng vụ việc, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người phạm tội theo đúng tinh thần của pháp luật hình sự Việt Nam.

Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.